Dzisiaj o tym, czy pracodawca może nałożyć na członków rodziny pracownika zakaz konkurencji. Niby odpowiedź sama przychodzi na myśl, ale czytając umowy o zakazie konkurencji odnoszę wrażenie, że nie jest to oczywiste dla wszystkich…
Bycie prawnikiem dostarcza ciągłych wrażeń. Przeglądając setki stron najróżniejszych dokumentów, projektów, umów, porozumień, aneksów oraz regulaminów mogę postawić śmiałą tezę – ludzka wyobraźnia nie zna granic, również na polu prawniczym.
Niby w sporządzaniu dokumentów pomocne powinny być wskazówki zawarte w aktualnym orzecznictwie, niby dzięki Internetowi mamy szeroki dostęp do wiedzy, ale wciąż widzę że nie odnosi to większego skutku. Błędy w umowach są nagminne. Nie chodzi tutaj nawet o błędy wynikające z nieznajomości przepisów prawnych, to można wybaczyć bo przecież nie każdy zna się na prawie. Mam na myśli błędy logiczne.
Treść postanowienia o zakazie konkurencji dla członków rodziny
Dziś o autentycznej umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zawartej z pracownikiem, do której wpisane było dosłownie takie oto postanowienie: „w przypadku prowadzenia w chwili podpisywania niniejszej umowy działalności konkurencyjnej przez pracownika lub członka jego własnej rodziny w jakiejkolwiek formie pracownik zobowiązuje się do spowodowania zaprzestania tejże działalności w ciągu (…..) miesięcy od daty zawarcia niniejszej umowy„.
Różnych dziwnych postanowień umownych widzę naprawdę dużo podczas mojej pracy, ale tego typu postanowienie w przekazanych mi do konsultacji umowach zauważyłam już kilka razy w przeciągu minionych kilku miesięcy. Postanowiłam zatem napisać o tym słów kilka.
To pracownik jest stroną umowy o zakazie konkurencji
W ramach umowy o zakazie konkurencji tylko pracownik może podejmować się zobowiązań.
Zgodnie bowiem z art. 101[1] § 1 k.p. „pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji)„. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 października 2014 r. (IV CSK 29/14, LEX nr 1544570) „zobowiązanie powinno cechować się racjonalnością i użytecznością.” W sprawie tej strony zawarły umowę warunkową z podpisami poświadczonymi przez notariusza, na mocy której pozwany zbył na rzecz pewnego przedsiębiorstwa udziały w sp. z o.o. zajmującej się produkcją osłonek. W § 6 umowy sprzedawca (pozwany) zapewnił, że przez okres nie krótszy niż trzy lata ani on osobiście, ani jego małżonek, zstępni, ani podmioty, w których on, jego małżonek lub zstępni posiadają udziały, (w których uczestniczą), bądź na rzecz których wykonują pracę, nie będą prowadzić działalności w zakresie związanym z produkcją osłonek. Sąd Najwyższy orzekł, że w istocie § 6 umowy strony zawarły klauzulę konkurencyjną, która dotyczyła pozwanego i wskazanego tam kręgu osób trzecich, będących członkami jego rodziny. Zdaniem Sądu Najwyższego klauzula ta nakładała na jedną ze stron odpowiedzialność za zobowiązania osób zupełnie nie powiązanych z transakcją. Nie da się tego pogodzić z zasadą swobody umów, a skoro tak to po co wpisywać tego typu ostanowienia do kontraktów? Sąd Najwyższy stwierdził, że za sprzeczną z cechami swobody umów należy uznać umowę zobowiązującą dłużnika do spowodowania określonego stanu rzeczy, na który nie ma wpływu”. Tym przykładem z orzecznictwa można się podeprzeć w analizowaniu umów o zakazie konkurencji z pracownikami.
Pracownik nie może odpowiadać za poczynania członków swojej rodziny. Pracownik może nawet nie mieć wiedzy, że ktoś z jego rodziny pracuje u konkurencji, gdyż zakaz konkurencji może być ujęty naprawdę bardzo szeroko, o czym pisałam szerzej tutaj.
Skutek postanowienia
Najzwyczajniej w świecie takie postanowienie nie odniesie żadnego skutku przewidywanego przez pracodawcę. Umowa o zakazie konkurencji będzie dalej obowiązywała, z wyłączeniem opisanego postanowienia. Może jednak zdarzyć się taka sytuacja, że pracodawca nie wypłaci należnego odszkodowania za przestrzeganie przez pracownika zakazu konkurencji ponieważ ktoś z rodziny pracuje u konkurencji. Wówczas pracownik może wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, iż sprawę taką wygra.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }