Umowa szkoleniowa a zwrot kosztów

Małgorzata Regulska-Cieślak        25 kwietnia 2018        Komentarze (0)

Wracamy do tematu, który opisałam tutaj. Mianowicie kiedy tzw. umowa szkoleniowa (popularnie zwana lojalką) będzie zawierała wadliwe postanowienia. We wcześniejszym artykule na blogu napisałam, że „zwrot kosztów szkoleniowych przez pracownika w razie ustania stosunku pracy przed umówionym terminem dotyczy kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, co wprost wynika z art. 103 [5] Kodeksu pracy. Z treści tego przepisu wnioskować należy, że chodzi o koszty zewnętrzne pracodawcy, a nie o koszty własne”.

Nie znalazłam jednak orzeczenia, które potwierdzałoby mój wniosek, chociaż oczywiście byłam pewna swojej interpretacji. Artykuł pochodzi z września 2016 r., a tymczasem niecałe pół roku temu Sąd Apelacyjny w Gdańsku wydał wyrok, w którym stwierdził, że „Jeżeli w k.p. mowa jest o obowiązku zwrotu przez pracownika kosztów poniesionych przez pracodawcę, to zapis umowny nie może nakładać na pracownika obowiązku zwrotu kosztów, które w rzeczywistości nie zostały przez pracodawcę poniesione, a jedynie ustalono ich wysokość w umowie” (tak: Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 13 grudnia 2017 r., III APa 19/17, LEX nr 2427754).

 

Stan faktyczny – umowa szkoleniowa

Pracodawca i pracownik związani umową na okres próbny. Pracownik miał pracować na stanowisku maszynisty pojazdu trakcyjnego w pełnym wymiarze czasu pracy. Następnie strony zawarły umowę o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. W tym celu pracodawca zobowiązał się skierować pracownika na szkolenie na licencję maszynisty, za który całkowity koszt miał ponieść pracodawca. W treści umowy wskazano (§ 2), że koszt szkolenia wynosi 8.465 zł.

Pozwany zobowiązał się do przepracowania u powoda okresu minimum 3 lat po zakończeniu szkolenia. Pracownik po ukończeniu szkolenia zdał egzamin dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o licencję maszynisty.

Po tym fakcie strony zawarły umowę o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Pracownik zobowiązał się do podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych za zgodą pracodawcy, a pracodawca zobowiązał się w tym celu skierować pracownika na szkolenie na świadectwo maszynisty, za które całkowity koszt poniesie pracodawca. W treści umowy wskazano, że pełny koszt szkolenia wynosi łącznie 72.911 zł, w tym część teoretyczna – 9716 zł, część warsztatowa i praca przy rewidencie taboru – 4.800 zł, praca przy czynności maszynisty – 58.395 zł.

Pozwany zobowiązał się do przepracowania u powoda okresu minimum 3 lat po zakończeniu szkolenia.

Zajęcia w trakcie szkolenia teoretycznego prowadzone były przez wykładowców. Wykładowcy będący pracownikami pracodawcy prowadzili zajęcia z kursantami w ramach swoich obowiązków pracowniczych. Nie otrzymali dodatkowego wynagrodzenia. Materiały do nauki dostarczone zostały przez pracodawcę.

Część szkolenia – jazdy praktyczne odbywała się w ten sposób, że maszynista-stażysta pracował na lokomotywie razem z maszynistą. Maszynista-stażysta miał wskazanego maszynistę, z którym miał pracować. Nie był to przydział stały. Maszynista-stażysta pracował z różnymi maszynistami. Maszynista wykonywał swoje obowiązki pracownicze, zaś maszynista-stażysta towarzyszył mu, obserwując jego pracę, ucząc się. Maszynista przekazywał maszyniście-stażyście wiedzę i umiejętności, zarówno odpowiadając na pytania, udzielając wyjaśnień i informacji, a także pokazując wykonywanie czynności.

Za opiekę nad maszynistą-stażystą maszynista nie otrzymywał dodatkowego wynagrodzenia.

W przedmiotowej sprawie powód pracodawca wnosił o zasądzenie kwoty 77.208,36 zł tytułem zwrotu kosztów podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pozwanego pracownika.

Pracodawca żądał zwrotu kosztów przez pracownika, gdyż ten nie przepracował umówionego okresu czasu.

 

Warunki organizacji szkolenia – ważne dla obowiązku zwrotu kosztów

Sądy obu instancji doszły do przekonania, że szkolenie, w którym uczestniczył pozwany pracownik, nie było organizowane przez podmiot zewnętrzny, odrębną firmę, lecz odbywało się przy wykorzystaniu środków osobowych i rzeczowych pracodawcy. Musi być wydatek na rzecz podmiotu zewnętrznego, lub też co najmniej powstanie kosztów po stronie pracodawcy.

Zdaniem Sądu „W przedmiotowej sprawie, jak wskazano, szkolenie było organizowane i prowadzone przez pracodawcę. Rozważyć zatem należy, czy w związku z organizacją i prowadzeniem szkolenia powód poniósł jakieś wydatki, opłaty, czy koszty. W treści umów zawartych przez strony nie zostały wskazane poszczególne składniki kosztów szkoleń pozwanego, do zwrotu których – jako świadczenia dodatkowego – został zobowiązany pozwany pracownik. Jednakże uznać trzeba, że świadczeniem dodatkowym, do którego zwrotu został zobowiązany pracownik, był koszt szkolenia„.

Sąd stwierdził, iż „Istotnym jest więc ustalenie w sprawie niniejszej, co na ów koszt szkolenia w istocie się składa. Po raz kolejny przy tym należy zauważyć, że wpływ na ustalenie wysokości kosztów szkolenia (a więc – teoretycznie – świadczenia dodatkowego) w sprawie niniejszej ma okoliczność, że szkolenie nie było prowadzone przez podmiot zewnętrzny. W takiej sytuacji koszt szkolenia, w zakresie opłaty za jego przeprowadzenie, równałby się wydatkowi poniesionemu przez pracodawcę (np. opłata czesnego za studia, opłata kosztów kursu lub szkolenia). Jednakże w sprawie niniejszej szkolenie, jak wskazano, było organizowane i prowadzone przez pracodawcę, z wykorzystaniem jego zasobów osobowych, a także – w odniesieniu do taboru – rzeczowych.

Dla ustalenia, jaki był koszt szkolenia, decydujące znaczenie ma, w ocenie sądu, jakie w istocie, faktycznie, koszty z tym związane poniósł powód. Nie chodzi przy tym o kalkulację kosztów szkolenia w oparciu o przedstawione przez powoda zarządzenia; chodzi o rzeczywisty wydatek pozwanego, faktyczny koszt z tym związany„.

W tym zakresie nie jest wystarczające odwołanie się do wewnętrznych uregulowań powoda stanowiących podstawę kalkulacji wartości szkolenia. Ze stanowiska powoda zdaje się bowiem wynikać, że kalkulował koszty szkolenia nie w oparciu o rzeczywiście ponoszone wydatki, lecz z uwzględnieniem np. sytuacji rynkowej.”

Pracodawca winien wykazać rzeczywiste wydatki poniesione, czy faktyczny koszt świadczeń dodatkowych (a więc kosztu szkolenia, zakwaterowania).

Umowa o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych nie daje podstaw do żądania od pracownika zwrotu wynagrodzenia wypłaconego mu za czas urlopu szkoleniowego i czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy w celach szkoleniowych. Postanowienie zobowiązujące pracownika do zwrotu kosztów wynagrodzenia pracownika za czas szkolenia byłoby niezgodne z art. 103 [4]  § 2  KP, gdyż byłoby mniej korzystne dla pracownika niż przepisy Kodeksu pracy (por. Ł.Prasołek,(w:) K.Walczak (red.), Kodeks pracy. Komentarz. 2017, Legalis). Musiałoby zostać uznane za nieważne.

Podobna sytuacja zachodzi w odniesieniu do szkolenia w zakresie części warsztatowej i pracy przy rewidencie taboru, określonego w umowie na kwotę 4.800 zł. Pracodawca w tym zakresie nie wykazał poniesienia żadnych kosztów.

 

Finał sprawy był taki, że pracodawca przegrał sprawę o zwrot kosztów.

Co stanowią przepisy kodeksu pracy o umowie szkoleniowej?

Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie. Zgodnie z art. 103 [5] Kodeksu pracy:

Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:

1) który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,

2) z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, o której mowa w art. 103[4], nie dłuższym niż 3 lata,

3) który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94[3],

4) który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 lub art. 94[3], mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach

– jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.

Jaki wniosek?

Jeśli masz tak skonstruowane umowy to należy je poprawić.

 

{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }

Dodaj komentarz

Wyrażając swoją opinię w powyższym formularzu wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Małgorzata Regulska-Cieślak RADCA PRAWNY Twoich danych osobowych w celach ekspozycji treści komentarza zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych wyrażonymi w Polityce Prywatności

Administratorem danych osobowych jest Małgorzata Regulska-Cieślak RADCA PRAWNY z siedzibą w Warszawie.

Kontakt z Administratorem jest możliwy pod adresem m.regulska-cieslak@kancelaria-mregulska.pl.

Pozostałe informacje dotyczące ochrony Twoich danych osobowych w tym w szczególności prawo dostępu, aktualizacji tych danych, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia danych oraz wniesienia sprzeciwu na dalsze ich przetwarzanie znajdują się w tutejszej Polityce Prywatności. W sprawach spornych przysługuje Tobie prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Poprzedni wpis:

Następny wpis: