Zawierasz umowę o świadczenie usług, kontrakt menedżerski, umowę b2b i zastanawiasz się na co zwrócić uwagę? Oczywiście Twoje spojrzenie i ewentualne zastrzeżenia do umowy będą zależne od tego po której jesteś stronie, czy jako zmawiający usługi, czy też jako ich wykonawca.
Niezależnie jednak od tego, którą stroną umowy jesteś, są pewne postanowienia w tych kontraktach, które wymagają pogłębionej analizy.
Rodzaj umowy a wola stron
Umowa o świadczenie usług, kontrakt menedżerski, umowa b2b to, niezależnie od ich nazwy, umowy cywilnoprawne i nie mogą one przypominać umowy o pracę.
Charakter umowy ustala się na podstawie treści oświadczeń woli stron, dokonując ich wykładni zgodnie z regułami wynikającymi z Kodeksu cywilnego. Oświadczenie woli należy zatem tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 KC).
Niemniej jednak samo umówienie się stron umowy o świadczenie usług, kontraktu menedżerskiego, czy umowy b2b, na to że praca będzie wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej jest nie wystarczające. Nawet najlepiej skonstruowana umowa cywilnoprawna sposobem jej wykonywania może upodobnić ją do umowy o pracę, a to jest zasadniczo niezgodne z prawem.
Oceniając zamiar stron i cel umowy, nie można zatem pominąć sposobu jej realizacji – może on nie potwierdzać charakteru umowy określonego jej nazwą (por. wyrok SN z 17.02.1998 r., I PKN 532/97, OSNAPiUS 1999/3, poz. 81). Ocena sposobu wykonania umowy może doprowadzić do jeszcze dalej idących wniosków. Możliwe jest bowiem, że strony zawarły umowę zlecenia, ale jej realizacja przez zleceniodawcę, choćby za domniemaną zgodą zleceniobiorcy, doprowadziła do jej przekształcenia w umowę o pracę (por. wyrok SN z 5.11.1998 r., I PKN 415/98, OSNAPiUS 1999/24, poz. 780).
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 października 200 r., I PK 42/05, OSNP 2006/17–18, poz. 267 „W odniesieniu do umowy cywilnej strony mają swobodę w ustaleniu jej postanowień w granicach określonych w art. 353[1] k.c. Kwalifikacja kontraktu menedżerskiego jako umowy o pracę lub umowy prawa cywilnego zależy od okoliczności konkretnego przypadku”.
Reasumując, nawet w przypadku gdy umowa była od samego początku nazywana przez strony umową cywilnoprawną, nie oznacza to, że nie może być ona zakwalifikowana jako umowa o pracę.
Na jakie postanowienia zwrócić uwagę?
Przedmiot umowy
Zdefiniuj jakie usługi mają być wykonywane w ramach umowy, te postanowienia nie powinny być niedookreślone. Nie wskazuje się w takiej umowie stanowiska, które ma zajmować wykonawca usług (jeżeli umowa dotyczy członka zarządu to jest funkcja, a nie stanowisko). Wykonawca usług nie zajmuje bowiem żadnego stanowiska, on po prostu realizuje określone usługi, czy też pełni określoną funkcję. Takiej osoby nie ujmuje się w strukturze pracowniczej. Zawarcie nazwy stanowiska w umowie i umieszczenie go w schemacie organizacyjnym upodabnia taką umowę do umowy o pracę. Oczywistym jest, że jeśli umowę zawiera się z osobą, która będzie piastowała funkcję członka zarządu, to taka osoba w strukturze organizacyjnej będzie umieszczona. Nie wykluczone bowiem, że będzie wykonywała czynności z zakresu prawa pracy i będzie zwierzchnikiem pozostałych pracowników.
Sposób realizacji umowy
Postanowienia dotyczące sposobu realizacji umowy dotyczą:
- tego gdzie umowa ma być realizowana – czy strony przewidują pracę zdalną, czy praca ma być wykonywana w określonym miejscu;
- w jakim wymiarze czasu – takiej informacji nie pozostawia się w sferze domysłów. Omawiana umowa jest umową cywilnoprawną, a nie umową o pracę. Jeśli czas pracy zostanie ukształtowany na zasadach wynikających z Kodeksu pracy, wówczas umowa ta mogłaby zostać zakwalifikowana jako umowa o pracę. Nie jest wykluczone, że w przypadku gdy umowa nie precyzuje za jaki wymiar czasu pracy usługi są płatne umowa będzie przypominała pełno etatową umowę o prace;
- czy strony przewidują przerwę w świadczeniu usług, a jeśli tak to w jakim wymiarze i czy przerwa jest płatna, czy nie;
- czy wykonawca usług ma zagwarantowany jakiś sprzęt, a jeśli tak to jaki dokładnie i na jakich zasadach,
- czy wykonawcy przysługuje np. samochód służbowy, a jeśli tak to na jakich zasadach;
- obowiązku składania miesięcznych raportów dot. realizacji usług;
- informacji poufnych – są to standardowe klauzule zawarte w większości kontraktów. Należy jednak zwrócić na nie uwagę, gdyż niewłaściwe ich przestrzeganie może grozić nałożeniem kary umownej, o ile taka została zastrzeżona;
- praw autorskich – bardzo ważne postanowienie dla wykonawców usług IT lub programistycznych. Zwróć uwagę czy wykonawca zobowiązany jest przenieść do dziel stworzonych przez siebie prawa autorskie, czy umowa zakłada udzielenie licencji. Jakie zasady w tym zakresie obowiązują.
Zakaz konkurencji
Jedno z najbardziej problematycznych postanowień umowy o świadczenie usług, kontraktu menedżerskiego, czy umowy b2b – zakaz konkurencji.
Należy zwrócić uwagę:
- kiedy obowiązuje zakaz konkurencji – w trakcie trwania umowy o świadczenie usług, kontraktu menedżerskiego, czy umowy b2b, czy po rozwiązaniu umowy, czy zarówno w trakcie trwania umowy jak i po jej ustaniu;
- jak została zdefiniowana działalność konkurencyjna – poprzez odesłanie do branż, katalogu podmiotów, czy terytorium;
- przez jak długi okres czasu obowiązuje;
- czy zakaz konkurencji jest płatny czy nieodpłatny;
- jeśli zakaz konkurencji jest płatny, to w jakiej wysokości? czy odszkodowanie będzie wypłacane miesięcznie, czy kwartalnie, czy też w innych odstępach czasu;
- czy aby uzyskać odszkodowanie należy składać odrębne oświadczenia, np. na okoliczność, że zakaz konkurencji jest przestrzegany;
- czy za naruszenie zakazu konkurencji może być nałożona kara umowna, jeśli tak to w jaki sposób jest ukształtowana.
Odpowiedzialność wykonawcy usług
Należy zwrócić uwagę:
- czy umowa przewiduje odpowiedzialność wykonawcy usług wobec osób trzecich;
- czy umowa przewiduje możliwość nałożenia kar umownych, jeśli tak to na jakich zasadach;
- w przypadku gdy umowa przewiduje kary umowne, to czy przewiduje również możliwość dochodzenia odszkodowania przewyższającego kary umowne;
- w przypadku gdy umowa przewiduje kary umowne, to czy przewiduje również możliwość ich potrącenia z należnego wynagrodzenia.
O tym jak dochodzone są kary umowne przeczytasz tutaj.
Wynagrodzenie
Należy zwrócić uwagę:
- w jaki sposób ukształtowane jest wynagrodzenie – czy jest to ryczałt, czy kwota płatna za godziny, czy należna jest dodatkowa prowizja (np. za sprzedaż);
- czy od wynagrodzenia naliczany jest podatek VAT. Pamiętaj, że podatek VAT może być należny nawet wówczas, gdy wykonawca usługi nie wpisany do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej. Zapoznaj się z interpretacją ogólną Ministra Finansów, kiedy czynności wykonywane w ramach tych umów będą opodatkowane podatkiem VAT.
Okres obowiązywania umowy i sposób jej rozwiązania
Należy zwrócić uwagę:
- czy umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia z zachowaniem okresu wypowiedzenia, jeśli tak to z jak długim;
- czy umowa przewiduje możliwość jej rozwiązania bez zachowania okresu wypowiedzenia, a jeśli tak to z jakich przyczyn;
- czy umowa przewiduje odprawę dla wykonawcy usług w przypadku gdy jest rozwiązana przed upływem okresu na jaki została zawarta.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }